Από τις χώρες της Νότιας Ευρώπης που δέχτηκαν μεταναστευτικές εισροές και παράλληλη διόγκωση ενός παράνομου πληθυσμού μεταναστών, η Ελλάδα ήταν η τελευταία που ανταποκρίθηκε στη νέα πρόκληση µε την πολιτική της νομιμοποίησης των αλλοδαπών μεταναστών.
Παρά την ψήφιση του ν. 1975/1991, ο αριθμός παράνομων μεταναστών αυξανόταν. Ο φόβος δημιουργίας δυσμενών επιπτώσεων στην αγορά εργασίας και στην κοινωνία γενικότερα, αλλά και η επιδίωξη να αντιμετωπιστεί η νέα πραγματικότητα, οδήγησαν σε ρύθμιση του θέματος και στη νομιμοποίηση των αλλοδαπών, ήδη από το 1998. Τα προεδρικά διατάγματα 358/97 και 359/97 και ο Νόμος 2910/2001, ρυθμίζουν ζητήματα σχετικά με την καταγραφή και νομιμοποίηση όλων των παράνομων μεταναστών.
Τα προγράμματα νομιμοποίησης υλοποιήθηκαν σε δύο φάσεις. Αφορούσαν αντίστοιχα τη διαδικασία απόκτησης της «Προσωρινής Κάρτας Παραμονής» (Λευκή Κάρτα) και της «Κάρτας Παραμονής Περιορισμένης Χρονικής Διάρκειας» (Πράσινη Κάρτα). Για να συμμετάσχει στα προγράμματα, ο αλλοδαπός έπρεπε να βρίσκεται στην Ελλάδα κατά τη δημοσίευση των σχετικών προεδρικών διαταγμάτων.
Η συμμετοχή 371.641 αλλοδαπών στο πρώτο στάδιο, κατέστησε το Ελληνικό Πρόγραμμα νομιμοποίησης το μεγαλύτερο απ’ όσα είχαν υλοποιηθεί στην Ευρώπη μέχρι εκείνη τη στιγμή. Παρά τις καλές προθέσεις, η διαδικασία δημιούργησε πολλά προβλήματα, κυριότερα των οποίων είναι: τα γραφειοκρατικά κωλύματα, η ελλιπής πληροφόρηση, η διαδικασία δυο φάσεων κ.λπ. Έτσι, οι μετανάστες που υπέβαλαν αίτηση για πράσινη κάρτα περιορίστηκαν σημαντικά και αριθμούν μόνο 212.860 άτομα. Ο αριθμός αλλοδαπών που υπέβαλαν αίτηση στο 2ο πρόγραμμα ανέρχεται σε 351.000 άτομα. Σχεδόν συμπίπτει με τα δεδομένα της απογραφής και τους 360.000 περίπου απασχολούμενους αλλοδαπούς στη χώρα μας, που απογράφηκαν κατά την Απογραφή Πληθυσμού του 2001.
Η μετανάστευση στην Ελλάδα είναι σχετικά πρόσφατο φαινόμενο. Για το λόγο αυτό, υπάρχει έλλειψη δεδομένων και οι σχετικές έρευνες είναι λιγοστές. Η επεξεργασία των δεδομένων που προέκυψαν από την καταγραφή των αλλοδαπών, που υπέβαλαν αίτηση στα προγράμματα νομιμοποίησης, επιτρέπει την παρουσίαση του προφίλ των οικονομικών μεταναστών ανάλογα με την υπηκοότητα, το φύλο, την ηλικία, την οικογενειακή κατάσταση, το εκπαιδευτικό επίπεδο και τη γεωγραφική κατανομή τους, καθώς και την ανάδειξη μιας σειράς αξιόλογων διαφορών μεταξύ των Ελλήνων και των αλλοδαπών, που συμβάλλει στη γνώση για τη μετανάστευση και την αντιμετώπιση προβλημάτων που προκύπτουν καθώς και στο σχεδιασμό πολιτικών για την οικονομική και κοινωνική ένταξη των νομιμοποιημένων μεταναστών.
Επιστροφή στο "Θεσμικό πλαίσιο για τους μετανάστες & τους παλιννοστούντες"
